TALERZE Z URBINO
W kolekcji Muzeum Książąt Czartoryskich znajdują się cztery ciekawe talerze wykonane w słynnej manufakturze w Urbino. Już sam fakt posiadania tych naczyń jest chlubą dla Muzeum, są one bowiem rzadkością na rynku antykwarycznym w Europie i porządanym eksponatem w muzeach całego świata.
Talerze są materialnym dowodem mówiącym o zainteresowaniach ludzi epoki renesansu i szukania korzeni w głębokiej przeszłości Włoch jako spadkobiercy po kulturze Rzymskiej. Owe cztery talerze przedstawiają następujące sceny:
• Marek Pomponiusz ogłaszający klęskę Rzymu z Kartaginą - jest tu przedstawiona scena historyczna, istotnie w 217 roku p.n.e. rozegrała się bitwa nad jeziorem Trazymeńskim między wojskami Kartaginy będącymi pod wodzą Hannibala a Rzymianami. Ta przegrana bitwa udrożniła Kartagińczykom drogę do stolicy;
• Leda z łabędziem - jest to opis mitu zamieszczonego w 'Metamorfozach' Owidiusza. Mit mówi o pięknej Ledzie, która stała się obiektem porządania Zeusa. Ten, by ją posiąść zamienił się w łabędzia. W wyniku stosunku Leda zniosła cztery jaja z których narodzili się Kastor, Polluks, Helena i Klitajmestra;
• Tezeusz i Ariadna - talerz opisuje mit o Minotaurze ukrytym przez ojca Minosa w labiryncie. Tezeusz, chce zgładzić Minotaura ukrytego w labiryncie, Ariadna chcąc nie dopuścić do zaginięcia Tezeusza każe mu rozwijać nić po której będzie mógł wrócić z pułapki. Mit jest jednym z bardziej znanych przekazów greckich.
• Mit o Fineusie - Fineus miał kolejno żony Kleopatrę i Idaję. Śynów z pierwszego małżeństwa, Pandiona i Pleksipposa oskarżył o zniewagę. Za karę bogowie zesłali harpie, które swymi odchadami zanieczyszczały jedzenie, które zamierzał spożyć. Od śmierci głodowej wybawili go dobiero Kalais i Zetes - bracia jego pierwszej żony, Argonauci, który w swej podróży przybyli do Tracji.
Żaden z czterech talerzy nie przedstawia scen głównych. Wskazuje to, że wszystkie prezentowane talerze należały do większego zestawu naczyń i produkowane były jako serie. Dziś te serie są wytłuczone lub rozproszone po muzeach całego świata.
Eksponaty:
• Praksyteles 'Afrodyta' (inspiracja)
• Dirk Bouts 'Zwiastowanie'
• Dyptyk św. Jadwigii Andegaweńskiej
• Emalia
• Jacek Kulczyk (Kulczycki)
• Jakub Jordaens 'Satyr u chłopów'
• Karawaka
• Kość słoniowa
• Leonardo da Vinci 'Dama z łasiczką'
• Majolika
• Masztarnia
• Michele Tosini 'Venus Victrix'
• Mikołaj Hieronim Sieniawski -
przedmioty osobiste i trofea wojenne
• Mistrz Jerzy 'Zwiastowanie'
• Pas słucki
• Rembrandt van Rijn 'Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem'
• Roztruchan
• Szkło weneckie
• Talerze z Urbino
• Tarcza Juliusza Cezara
• Tarcza wróżebna Jana III Sobieskiego