Józef Mehoffer (13 marca 1869 Ropczyce - 7 lipca 1946 Wadowice) - malarz, który obok Stanisława Wyspiańskiego pewnie najpełniej kojarzony jest z okresem Młodej Polski. Urodził sie w Ropczycach jako syn Wilhelma, radcy Sądu Krajowego i Aldony z Pawlikowskich. W Ropczycach spędził tylko najwcześniejsze lata swojego dzieciństwa, wkrótce rodzina przenosi się do Krakowa i tutaj przyszły malarz kontynuuje edukację. W 1887 roku uzyskuje maturę w Gimnazjum Świętej Anny, następnie podejmuje studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jednocześnie też kształci się w Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki.
Pomoc, zwłaszcza Jana Matejki, okazała się kluczowa dla rozwoju artysty. Mając dwadzieścia lat otrzymuje on wraz ze Stanisławem Wyspiańskim zlecenie od samego Matejki na pomoc w wykonaniu polichromii do Kościoła Mariackiego. Na tym pomoc uznanego już wtedy Matejki się nie kończy, Mehoffer uzyskuje stypendium na wyjazd artystyczny i dalsze kształcenie. Wiosną 1891 roku Józef Mehoffer oraz Stanisław Wyspiański otrzymują stypendium na kształcenie w École Nationale des Arts Décoratifs oraz Academie Corlarossi. W Paryżu powstają kartony do witraży w zachodnim oknie Kościoła Mariackiego. Następnie artysta przebywa w Salzburgu, Innsbrucku, Bazylei, Paryżu.
Szczęście nie opuszczało młodego artysty, w 1895 roku stanął do konkursu na projekt witraży do kościoła św. Mikołaja we Fryburgu. Spośród 47 prac komisja wybrała właśnie projekty Mehoffera. Realizacja tych projektów dała artyście nie tylko uznanie, ale i utrzymanie (realizacja projektów trwała od 1895 do 1934 roku).
Uznanie za granicą przełożyło się na postrzeganie artysty w kraju. W pierwszych latach XX wieku dużo uwagi poświęcił Katedrze na Wawelu - w 1901 roku wykonał polichromię Skarbca (polichromia nie ukończono w skutek negatywnej opinii Karola Lanckorońskiego opublikowanej p.t. Nieco o nowych robotach w Katedrze na Wawelu'), w 1904 roku wykonał projekty witraży do Kaplicy Świętokrzyskiej, w 1905 roku projekty witraży Matki Boskiej Bolesnej, Chrystusa Frasobliwego oraz św. Kazimierza, w 1906 roku wykonał kartony do polichromii w Kaplicy Szafrańców.
Uznanie w świecie sztuki przełożyło się na stabilizację materialną. W 1907 roku zakupił dworek w Jankówce pod Krakowem, który urządził z duchem epoki.
Okres II wojny światowej był dla artysty okresem niezwykle trudnym, tuż po wybuchu wojny artysta ucieka do Lwowa, decyzja okazuje się błędna w kontekście ataku Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. W konsekwencji Mehoffer zostaje zatrzymany przez Niemców i uwięziony w obozie w Asch. Po uwolnieniu wraca do Krakowa do rodzinnego domu przy ul. Krupniczej. Wojenna sytuacja utrudnia zdobywanie zleceń a w konsekwencji utrzymanie domu i rodziny, szczęśliwie, Józef Mehoffer otrzymuje kilka mniejszych zleceń oraz jedno większe - polichromię do kościoła w Lubieniu k. Piotrkowa Trybunalskiego.
Rodzina Mehofferów przeżyła wojnę, pobyt jednak w obozie w Asch zrujnował życie artysty. Zachorował na gruźlicę i zmarł 7 lipca 1946 roku w szpitalu w Wadowicach.
Wykaz prac Józefa Mehoffera w Krakowie:
• Witraż 'Życie Maryi' w zachodnim oknie Kościoła Mariackiego
• Witraż 'Psalm o miłosierdziu bożym do jednego z okien prezbiterium Kościoła Mariackiego (nie zrealizowany)
• Projekt kurtyny do Teatru im. Juliusza Słowackiego (nie zrealizowany)
• Polichromia skarbca Katedry na Wawelu (ukończona częściowo)
• Witraże do okien transeptu Katedry Wawelskiej
• Droga Krzyżowa w kaplicy Męki Pańskiej w kościele franciszkanów
• Witraże do okien transeptu Katedry Wawelskiej
Fryz na budynek Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych (nie zrealizowany)
Witraż Szymona Z Lipnicy dla kościoła bernardynów
Literatura:
• Tadeusz Adamowicz, Józef Mehoffer, Warszawa 1976
• Adam Radajewski, Józef Mehoffer, Warszawa 1976
Patrz także: Muzeum Dom Józefa Mehoffera
Krakowscy malarze opisani na stronie:
Szymon Czechowicz
Adam Chmielowski (sw. Brat Albert)
Tomasz Dolabella
Vlastimil Hofmann
Jacek Malczewski
Jan Matejko
Józef Mehoffer
Piotr Michałowski
Walery Eljasz Radzikowski
Henryk Rodakowski
Władysław Rossowski
Michał Stachowicz
Jan Stanisławski
Włodzimierz Tetmajer
Stanislaw Wyspianski