Nazwa synagogi wywodzi się od kiesy kahału (mi-kupat-ha-kahal), czyli składek ludności żydowskiej. Synagoga Kupa została bowiem wybudowana z funduszy ubogiej części mieszkańców Kazimierza w połowie XVII w. Wraz z synagogą wybudowany został szpital (stąd druga nazwa bożnicy).
Na początku XX wieku synagogę pokryto polichromią wyobrażającą panoramy pięciu miast świętych dla Żydów - na suficie Hajfę (miejsce objawień Eljasza), Hebron (miejsce wiecznego spoczynku Abrahama i Izaaka), Jerozolimę, Tyberiadę i Jaffo, oraz Dąb Mamre (drzewo pod którym Bóg ukazał się Abrahamowi), Potop i Ścianę Płaczu. Na ścianie zachodniej polichromię uzupełniono o malowidła przedstawiające rzekę Jordan, panoramę Jerozolimy z Góry Oliwnej oraz zwierzęta wchodzące do Arki Noego. Na ścianie wschodniej z kolei przedstawionych zostało dwanaście bochnów chleba wyobrażających dwanaście plemion Izraela. Wokół północnej, poługniowej i zachodniej ściany utworzony został babiniec w postaci balkonu zdobionego arkadkami. Babiniec ozdobiony jest dwunastoma znakami zodiaku.
Dzisiejsze wejście prowadzi od ulicy Miodowej. Jest to synagoga czynna. Wejście możliwe jest w godzinach południowych, poza świętami religijnymi. Obowiązkowe nakrycie głowy - jarmułki znajdują się przy wejściu do synagogi.
Od maja 1945 roku synagoga Kupa była miejscem spotkań cosobotniej szabasowej modlitwy. to tutaj w dn. 11 sierpnia 1945 r. rozpoczął się pogrom Żydów krakowskich.
Literatura:
Bóżnica Kupa (Szpitalna, Ubogich) w: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. IV, cz. IV, Kazimierz i Stradom, Judaica: bóżnice, budowle publiczne i cmentarze, red. Izabella Rejduch-Samkowa i Jan Samek, Warszawa 1995, s. 18-20