Dzieje kościoła parafialnego dla miasta Podgórza są niezwykle ciekawe. Najstarszym kościołem, do którego uczęszczali mieszkańcy wsi na prawym brzegu Wisły był maleńki kościół św. Benedykta (obecnie otwierany jedynie we wtorek po Wielkanocy). Świątynie na Kazimierzu były w zasięgu modlących się jedynie do 1772 roku, kiedy po I zaborze granica wyznaczona została na Wiśle. W uniwersale cesarz Józefa II - założyciela miasta Podgórza - w roku 1784 wzmiankowano o konieczności budowy kościoła, jednak wykonanie tego punktu przeciągało się w czasie. Samodzielna parafia w Podgórzu powstanie bowiem dopiero 19 kwietnia 1818 roku. Działalność parafii była jednak ograniczono względami lokalowymi, świątyni nadal nie było, nabożeństwa odbywały się w niewielkiej kaplicy w Oekonomie Gebaeude - byłym magazynie mundurów wojskowych.
  W 1832 roku na Rynku Podgórskim zostaje wybudowany długo wyczekiwany kościół według projektu miejskiego architekta inż. Franciszka Brotschneidera. Nieistniejący dzisiaj budynek był prostą konstrukcją z niewysoką wieżą od frontu oraz późniejszą dzwonnicą od strony kamieniołomu. Jego rozebranie w roku 1905 związane było ze złym stanem technicznym oraz niewystarczającą dla potrzeb parafii kubaturą.
  Nowy kościół parafialny dla Podgórza powstał w latach 1905-1909 według projektu Jana Sasa- Zubrzyckiego twórcy tzw. "gotyku nadwiślańskiego". Pierwotny projekt kościoła został przygotowany na konkurs dla świątyni Chrystusa Zbawiciela w Warszawie i po zmianach zrealizowano go w Krakowie. Konsekracja kościoła w Podgórzu została dokonana ręką księdza biskupa sufragana krakowskiego Anatola Nowaka.
  Sam kościół jest neogotycką trójnawową bazylika z transeptem oraz ambitem i kaplicami w zamknięciu. Wieża wyraźnie odwzorowała Hejnalicę kościoła Mariackiego w Krakowie, zaś sama bryła świątyni na nieregularnej działce została celowa zaplanowana jako klamra Rynku Podgórskiego z wykorzystaniem naturalnego wzniesienia przy byłym kamieniołomie.
  Fasada kościoła ozdobiona jest pełnoplastycznymi kamiennymi rzeźbami świętych: Piotra, Pawła, Kazimierza Jagiellończyka, Jana Kantego, Salomei, Kingi, Stanisława, Wojciecha, Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, Jana Pawła II.
  W latach 1908-1909 rozpoczęto finansowanie wyposażenia: ołtarzy, ambony i organów. Te ostatnie mają swoją tragiczną historię, oryginalnie zamówione były dla kościoła w Baku na Kaukazie, jednak ich podróż do miejsca przeznaczenia przerwała I wojna światowa. Instrument zakupiła podgórska parafia w roku 1922.

  Wyposażenie kościoła:

  WW prezbiterium ołtarz główny - neogotycki tryptyk w wersji otwartej z kamienną figurą św. Józefa z Dzieciątkiem dłuta Zygmunta Langmana w centrum i flankującymi ją drewnianymi płaskorzeźbami św. Anny z Maryją oraz św. Zachariasza. W wersji zamkniętej: w centrum Wygnanie Adama i Ewy z raju, po lewej św. Elżbieta ze św. Janem Chrzcicielem w postaci chłopca, po prawej - w analogicznym ujęciu św. Józef z Jezusem Zmartwychwstałym. W zwieńczeniu Bóg Ojciec w otoczeniu aniołów oraz świętych dziewic Barbary i Katarzyny . Drewnianą dekorację ołtarza wykonana została przez Wita Wisza, Maksymiliana Krzaka i Jana Józefa Góreckiego. Tabernakulum zaprojektowane przez Jana Sasa-Zubrzyckiego w 1909 odnowione w latach późniejszych dzięki anonimowym darczyńcom ze wspólnot modlitewnych (m in. Rodziny Domowego Kościoła z Bełchatowa). Nad ołtarzem XX-wieczne sceny z życia św, Rodziny w Nazarecie i Świątyni autorstwa Tadeusza i Danuty Niemirskich.
  W transepcie znajduje się ołtarz św. Antoniego, obraz patronalny niesygnowany flankowany drewnianymi rzeźbami sw. Andrzeja Apostoła i św. Jakuba Starszego. Snycerka neogotyckiej konstrukcji ołtarza (1910-1911) wyszła z warsztatu → Wita Wisza, Maksymiliana Krzaka, Jana Józefa Góreckiego.

  W Kaplicy Serca Pana Jezusa ustawiono ołtarz neogotycki z 1896 roku z kompozycją Chrystusa w otoczeniu Matki Bożej, św. Jana Ewangelisty i adorujących aniołów. Wyposażenie kaplicy to dodatkowo obrazy "Święta Rodzina Nazaretańska" Gustawa Fursli z 1921 roku i "Skarga" Vlastimila Hofmana z 1905 roku.

  Kaplica Matki Bożej Różańcowej utrzymana w stylu neogotyckim prezentuje ołtarz drewniany z 1914 roku (snycerz Andrzej Szajna) z figurami Matki Bożej z Dzieciątkiem, św. Dominika i św. Katarzyny Sieneńskiej.

  W Kaplicy św. Wincentego Ferreriusza niesygnowany ołtarz drewniany datowany na 1917 rok z płaskorzeźbioną sceną z cudem ocalenia murarza przez św. Ferreriusza w centrum. Kompozycję zamykają flankujące pełnoplastyczne figury św. Rocha i św. Józefa, w zwieńczeniu figura anioła.

  Chór muzyczny wyposażony został w organy wykonane w zakładzie Adolfa Hofmana w Warszawie zakupione w 1922 roku za niebagatelną sumę 8 000 000 marek polskich (w przeliczeniu 10 kg złota). Zakup możliwy był dzięki składkom społecznym 1113 ofiarodawców, jednym z nich był marszałek Józef Piłsudski (pamiątkowy "złoty gwóźdź").

  Kaplica św. Judy Tadeusza dodatkowego patrona kościoła św. Józefa ozdobiona jest olejnym wizerunkiem patrona pędzla Karola Rutkowskiego z roku 1952.

  W kaplicy Matki Bożej Częstochowskiej umieszczono ołtarz z 1911-1912 roku z obrazem patronalnym i trumną bł. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego w mensie. Na ścianie obraz olejny Chrystus Zmartwychwstały - niegdyś antependium ołtarzowe w kościele św. Benedykta.

  W transepcie zauważyć można obraz św. Józef z Dzieciątkiem, pochodzący prawdopodobnie z wcześniejszego kościoła, wyburzonego w 1905r.

  Na przedłużeniu osi kościoła za głównym ołtarzem znajduje się kaplica Pana Jezusa Ukrzyżowanego z krucyfiksem dłuta Zygmunta Langmana, zaś na odwrocie ołtarza św. Józefa umieszczona została figura Maryi z dawnego ołtarza Zwiastowania.
  W kaplicy Narodzenia Pana Jezusa w okresie bożonarodzeniowym instalowana jest szopka, na stałe znajduje się w niej obraz olejny z wizerunkiem św. Józefa z Dzieciątkiem.

  Na miejsce Adoracji Najświętszego Sakramentu w podgórskim kościele św. Józefa przeznaczono kaplicę Matki Bożej Nieustającej Pomocy z neogotyckim ołtarzem z 1910-1911 roku z obrazem patronalnym flankowanym pełnoplastycznymi figurami św. Pawła i św. Jana Ewangelisty oraz św. Floriana w zwieńczeniu.

  Polichromia z 1952 roku utrzymana w tonacji czerwono-niebieskiej i zamurowanie arkad doprowadziło do zaburzenia odbioru wnętrza kościoła, dopiero od 1999 roku decyzją ówczesnego proboszcza ks. Franciszka Kołacza, wnętrze wróciło do pierwotnej kolorystyki, operującej paletą barw jasnych i świetlistoszarych.


  Literatura:


Jerzy Dobek, ks. Franciszek Kołacz, Przewodnik po kościele św. Józefa, Kraków 2006