Aktualny wygląd kościoła św. Trójcy OO. Dominikanów w Krakowie jest rezultatem przebudowy świątyni po zniszczeniach w wyniku pożaru z 1850 roku. Budynek został wówczas niemal doszczętnie wypalony - całkowicie znika barokowy ołtarz, renesansowe stalle, płyty epitafijne, paramenty, obrazy i snycerka (najmniej ucierpiała kaplica emporowa św. Jacka). Odtworzenie gotyckiego wyglądu kościoła nie było łatwe - doszło do błędnego wyliczenia architektonicznego przy wznoszeniu filarów, co doprowadziło do zawalenia się konstrukcji sklepiennej, na tychże wspartej. Prace budowlane trwać będą ponad 30 lat, kierownikiem artystycznym całości od 1870 roku stanie się jeden z członków zgromadzenia włoski architekt amator o. Marian Feliks Pavoni. Dzięki jego nieustępliwości udało się stworzyć spójną kompozycję neogotyckich ołtarzy, stalli, konfesjonałów.

  Przekonanie epoki o konieczności użycia wielobarwnej polichromii naściennej w celu osiągnięcia efektu zbliżonego do "czystego gotyku" doprowadziło do przygotowania projektu malarskiego dla prezbiterium. Wykonawcą staje się Franciszek Matzke, nadzór artystyczny nad pracami prowadzić mają Władysław Łuszczkiewicz oraz Jan Matejko. Ostateczny projekt jest więc efektem wielu dyskusji pomiędzy wykonawcą, nadzorem oraz koordynatorem w osobie o. Pavoniego.

  Prezbiterium kościoła św. Trójcy tworzą trzy przęsła zamknięte ścianą prostą od wschodu, sklepienie sieciowe spływające na naprzemiennie ośmioboczne i półwalcowate służki nad konsolami. Ściany prezbiterium niesymetryczne, wielokształtne - półokrągłe do kaplicy św. Jacka, pozostałe ostrołukowe, częściowo z blendami, z dekoracją maswerkową. Polichromia sklepienia utrzymana w odcieniach błękitu ze złotymi gwiazdami, żebra dekorowane ornamentem geometrycznym, zworniki z herbem Pilawa na błękitnym polu. Kompozycja polichromii naściennej wykorzystuje parzyste wici łodyg dębu, akantu, winnej latorośli. Na tle liści i winogron gniazda z jajami oraz nadlatujące sylwetki szczygłów, figurki ptaków utrzymano w niekrzkliwej tonacji. Blendy arkadowe z wykorzystaniem formuły kurtyny, przykrytego muru, ozdobione zostały sutymi czerwonymi portierami ze złotym szamerunkiem w kształcie liści koniczyny. Fryz w zwieńczeniu tworzą pary stylizowanych smoków, zwróconych do siebie pyskami. Odczytania symbolicznego znaczenia pojawienia się "bestyj" należy poszukiwać w pismach średniowiecznych (np. u św. Ambrożego: "I smoki chwalą Pana, gdyż i natura, i postać, gdy się na nie patrzy, okazują niemałe piękno i niemałą celowość").

  Nie zapomniano o programie heraldycznym (częściowo pokrywającym się ze schodkowym szczytem fasady zachodniej kościoła), czytelne są kartusze herbowe: Dwugłowy Orzeł Ziemi Przemyskiej, Odrowąż, Dębno, Pogoń, Topór, Jasieńczyk, Orzeł Piastowski biały na czerwonym polu, Starykoń, Pilawa, herb Krakowa, Sulima, Zadora, Godziemba, Szreniawa, Baranek Ziemi Wieluńskiej, Nałęcz i Leliwa. Dekoracja ściany tęczowej utrzymana jest w odcieniach bordo i ugru, wykorzystano tu motyw wici roślinnej, lilie heraldyczne oraz cytat łaciński z Pozdrowienia Anielskiego: "Ave Maria" - na ścianie północnej, "Gratia Plena" - na południowej.

  Prace konserwatorskie z XX wieku zaburzyły pierwotny projekt, niwelując częściowo całe pola w warstwach zwieńczeń - likwidacja zamknięć ościeży okiennych oraz górnych partii pod sklepieniem.


  Literatura:

 • Irena Buchenfeld-Kamińska: Franciszek Matzke - malarz dekoracyjny w Krakowie [2:] Sztuka Sakralna Krakowa w wieku XIX, red. Joanna Wolańska i Wojciech Baus