Najstarszym kinem w Nowej Hucie było założenie przy poczcie na os. Willowym "Stal" uruchomione 26 lutego 1951 roku. Sala, mogąca pomieścić 300 osób (200 miejsc siedzących, 100 stojących), była miejsciem premierowego seansu filmu „Upadek Berlina”. Przy kinie powstał Amatorski Klub Filmowy „Nowa Huta”, z którym współpracowali Andrzej Trzos-Rastawiecki, Jerzy Ridan i Krzysztof Zanussi.

  Inne kina to istniejące od kwietnia 1951 roku pierwsze w Polsce kino hotelowe „Robotnik”, mieszczące się w hotelu robotniczym w Czyżynach, od 1956 roku przy Placu Centralnym funkcjonowało kino „Aktualności”, w Dzielnicowym Domu Kultury kino „Młodzieżowe” oraz "Balladyna", "Wiedza" na ul. Bulwarowej, „Kolorowe” i "Zryw".

  Kolejne kina to zaprojektowane przez Andrzeja Uniejowskiego "Świt" na os. Teatralnym i "Światowid" na os. Na Skarpie (administracyjnie obecnie budynek pod adresem os. Centrum E). Kino "Świt" rozpoczęło działalność w 1953 roku pokazem propagandowego obrazu "Trzy opowieści" w reżyserii Czesława Petelskiego, Ewy Petelskiej i Konrada Nałęckiego (wystąpili: Roman Kłosowski, Wiktor Sadecki, Jan Henryk Machulski, Katarzyna Łaniewska, Zygmunt Listkiewicz, Bogumił Kobiela, Jerzy Antczak, Roman Polański). Wnętrza zaprojektował architekt wnętrz Marian Sigmund we współpracy z Ireną Pać-Zaleśną. Niestety, w 2002 roku kino przestało istnieć, a budynek rozparcelowano na boksy handlowe.

  W 1957 roku zainaugurowało są działalność kino "Światowid" zbudowane na miejscu funkcjonującego w czasie drugiej wojny światowej baraku dla żydowskich więźniarek obozu niemieckiego obozu pracy. W związku z sytuacją międzynarodową w powojennej rzeczywistości zimnej wojny i wyścigu zbrojeń w piwnicach kina zaprojektowano schron przeciwlotniczy. Żelazna kurtyna nie zablokowała jednak pewnych aspektów wymiany kulturowej - pierwszy pokaz filmowy w kinie "Światowid" reprezentowała francuska komedia kostiumowa "Zwyciężyły kobiety".

  Oba budynki kinowe: "Świt" i "Światowid" były podkreślone w przestrzeni architektonicznej miasta przez widniejące na szczytach fasad neony. Portyki z kolumnami w wielkim porządku , pałacowe foyer, gustowne okładziny, oryginalna kolorystyka i na zamówienie realizowane żyrandole były pięknym podpisem spółki architektów.

  W 2021 roku do "Świtu", gdzie przez całe lata królował handel i usługi, wrócić ma kameralne kino. W budynku "Światowida", gdzie do 1992 roku istniało kino, funkcjonuje oddział Muzeum Krakowa z misją gromadzenia historii dzielnicy i prezentowania jej w szerokim ujęciu - od wystaw czasowych z dziejów Huty im. Lenina i Sendzimira aż po intrygującą wystawę we wspomnianych już schronach w piwnicy.

  Obecnie jedynym funkcjonującym kinem jest kameralny (98 miejsc) „Sfinks” przy Ośrodku Kultury im. Cypriana Kamila Norwida na os. Górali.



  Literatura:

  Nowa Huta Architektoniczny portret miasta drugiej połowy XX wieku. Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2018