Temat zaangażowania kulturalnego mieszkańców nowej dzielnicy Krakowa nie był obojętny władzom podstawowych komórek społecznych, dlatego już w hotelach robotniczych i ogólnodostępnych świetlicach organizowano kąciki z prasą, książkami, radiem, grami (szachy i warcaby). Próbowano w ten sposób wykształcić nowe pokolenie ludzi o wyższych aspiracjach, walcząc jednocześnie ze złymi nawykami (gra w karty ze stawkami pięniężnymi oraz nadużywanie alkoholu). Powstające domy kultury, biblioteki, amatorskie teatry (" Nurt", "Młoda Gwardia"), kina (z początku objazdowe), czytelnie, chóry, zespoły orkiestrowe stawały się miejscem aktywnego intelektualnego wypoczynku. Nie zapominano o potrzebie rozrywki, na Placu Pocztowym organizowano potańcówki (nawet do tysiąca ludzi tańczących na betonie), przybywały na gościnne występy cyrk oraz wesołe miasteczko.
Mimo trwającego cały czas wielkiego planu budowy Nowej Huty w 1955 roku na terenie powstającego miasta działały już domy kultury, ogniska muzyczne, orkiestra dęta, zespół pieśni i tańca, towarzystwo fotograficzne, biblioteki, kina i teatr. Był to czas utworzenia sZakładowego Domu Kultury Huty im. Lenina (w budynku MDR na ul. Bulwarowej). To tam zorganizowano koncert jazzowy zespołu ZDK HiL Stanisława Florka. Działalność ZDK zataczała co raz szersze kręgi, powołano do życia Ognisko Młodych na os. Młodości, Ognosko Dziecięce i Klub Seniora na os. Na Skarpie, Zespół Pracowni Plastycznych na os. Willowym. Powstało Ognisko Muzyczno-Choreograficzne i Teatr Lalki "Widzimisię", Dom Kombatanta, Klub ZBOWiD, realizowano projekty w Domu Młodego Robotnika na os. Stalowym, otwierano nowe domy kultury - Śródpole na os. Na Wzgórzach i Kuźnia na os. Złotego Wieku.
Sercem Nowej Huty jest bez wątpienia Plac Centralny, tu też miał zostać zrealizowany Dom Młodości z basenami, boiskami, placami zabaw, terenami rekreazyjnymi, górką saneczkową, parkingami, małą gastronomią, teatrem i muszlą koncertową. Niestety, projekty z konkursu SARP z 1985 roku , mimo wysokiej oceny jury (w składzie zasiadał między innymi architekt Nowej Huty Stanisław Juchnowicz), nie zostały wprowadzone w życie. Zbudowano, co prawda Nowonuckie Centrum Kultury według projektu Zbigniewa Pawelskiego i Andrzeja Nasfetera, jednak czas realizacji budowy przypadł na trudne lata kryzysu zaopatrzeniowego (1973-1984), nie zbudowano całości, lecz łączono oddzielne pawilony tymczasowymi przewiązkami, a jeszcze w 2000 domknięto od północy dodatkowym budynkiem przeszklonego pawilonu. Całość nie jest więc architektonicznie spójna, a niskiej jakości materiały, użyte przy wznoszeniu budynków, sprawiają, iż już obecnie stan techniczny gmachu pozostawia wiele do życzenia.
Działalność kulturalna NCK-u obejmuje przestrzenie aktywności:
• muzycznej (Zespół Pieśni i Tańca Nowa Huta, Zespół Góralski Hamernik, Krakowskie Centrum Choreograficzne, Grupa Wokół Centrum, oraz inne zespoły choreograficzne, zajęcia choreograficzne, baletowe, nauki gry na instrumentach, muzyczny klub przedszkolaka, dźwiękolandia, Taneczna Akademia Malucha)
• teatralnej (sala widowiskowa, zajęcia w teatrach amatorskich "Ancymon", "Kamyczek", "Teatr Ab Intra", "Empiryk" oraz konsultacje aktorskie)
• edukacyjnej (Nowohucki Uniwersytet Dzieci – Wydział Robotyki i Programowania, Zajęcia umuzykalniające dla niemowląt i małych dzieci metodą Gordona, kurs kroju i szycia, Małe Przedszkolaki - Klub Super Mama, zajęcia językowe, Ceramika dla dzieci i młodzieży, Autorska Pracownia Malarstwa i Rysunku Mariusza Dudka, Grafika warsztatowa, Warsztaty fotograficzne, Kurs psychografologii)
• sportowe (Joga dla kobiet w ciąży, Fitness z maluszkiem, ZUMBA, Cardio Contemporary , Capoeira, pilates, Jiu-Jitsu, akrobatyka)
NCK jest także gospodarzem i organizatorem Festiwalu Teatrów dla Dzieci, BalletOFFFestival, Festiwalu Tańca Współczesnego SPACER, Festiwalu Piosenki Dziecięcej KOLOROWE NUTKI, a także Nowohuckiego Festiwalu Sztuki. Od października 2016 roku w NCK-u zagościła stała Galerię Zdzisława Beksińskiego w Krakowie (ze zbiorami w ilości: 50 obrazów, 100 rysunków, 100 fotografii). NCK to również wdzięczna przestrzeń ekspozycyjna dla pierwszego muralu w Nowej Hucie, który powstał na południowej ścianie pod nazwą "Klawisze". Projekt Aleksandry Toborowicz, wykonanie studenci krakowskiej ASP został zrealizowany 19.10.2013 r. Rok później po przeciwnej stronie budynku odmalowano "Kluczyk, nakręcający kulturę w NH" według projektu Łukasza Lendy - efekt 2. Nowohuckiego Festiwalu Sztuki. Mural o powierzchni około 400m2 widoczny jest z al. Jana Pawła II.
Domy kultury aktualnie działające na terenie Nowej Huty:
• Klub Jędruś, os. Centrum A 6a
• Klub Dukat, ul. Styczna 1
• Klub 303, os. Dywizjonu 303 nr 1
• Klub Karino, ul. Truskawkowa 4
• Klub Zakole, ul. Zakole 31
• Klub Kuźnia, os. Złotego Wieku 14
• ARTzona, os. Górali 4
• Nowohuckie Centrum Kultury, al. Jana Pawła II 232
• PAL, os. Na Skarpie
• Klub „HULA HOP", os. Wandy 23
• Klub Aneks os. Łuczanowice ul. A. Mycielskiego 11
• Klub Herkules os. Branice ul. Gen. M. Karaszewicza-Tokarzewskiego 29
• Klub Jedność os. Wolica ul. Drożyska 3c
• Klub Krzesławice os. Krzesławice ul. M. Wańkowicza 17
• Klub Mirage os. Bohaterów Września 26
• Klub Pod Kasztanami os. Kościelniki ul. Płoszczyny 1
• Klub Zgody os. Słoneczne 16
