Kościół p.w. św. Andrzeja jest jednym z najstarszych kościołów Krakowa. Wzniesiony został w latach 1079-98 z fundacji pallatyna Sieciecha, zarządcy Władysława Hermana. Jedna z hipotez wiąże tą świątynie z księciem Władysławem Hermanem, który miał ufundować szereg kościołów pod wezwaniem św. Idziego (patrona rodzin) w podzięce za narodziny syna Zbigniewa. Święty Idzi, według tej teorii, miał być pierwszym patronem świątyni, dopiero od 1316 roku, kiedy kościół został ofiarowany klaryskom, kościół miał uzyskać nowego patrona-opiekuna - św. Andrzeja. Dziś, te teorie, choć pojawiające się, w publikacjach[1], tracją na znaczeniu. Nie istnieją bowiem żadne dowody lecz jedynie logicznie wyciągnięte hipotezy za tym pierwszym wezwaniem.
    Kościół ten miał pierwotnie funkcje kościoła parafialnego dla Krakowa. W 1241 roku, jak podaje Jan Długosz, schronili się w jego wnętrzu mieszkańcy Krakowa przed atakiem Tatarów. Pomieszczenie kościoła jest niewielkie, mało więc prawdopodobne, by schronili się tutaj krakowianie. Bardziej prawdopodobne jest, że Długosz miał na myśli cały Okół, niemniej jego kroniki są ważnym źródłem na temat dziejów kościoła i eksponują również jego funkcje obronne. Istotnie, wielkość wnętrza może zaskoczyć swoimi niewielkimi rozmiarami. Dzieje się tak, gdyż mury kościoła mają półtora metra grubości.
   Chociaż bryła kościoła przez stulecia nie została zmieniona w istotny sposób, wnętrze kościoła może zaskoczyć każdego. W tej romańskiej świątyni znajdują się przepiękne barokowe stiuki Baltazara Fontany oraz polichromie Karola Dankwarta (lub wg innych badań Innocenti Montiego). Polichromia i stiuki, wykonane staraniem ksieni Anny Tyrawskiej i wykonane w latach 1701-1702 roku, przedstawiają:

- w absydzie: Koronację Matki Boskiej
- w prezbiterium: apoteozę św. Klary (założycielki zakonu), bł. Salomei (pierwszei polskiej klaryski) i św. Kingi (żony Bolesława Wstydliwego)
- w kopule: Sąd Ostateczny
- w emporach: św. Franciszek w otoczeniu aniołów oraz zakonnik podający komunię zakonnicy
- na ścianach empor: Chrystus Bolesny, Upadek pod krzyżem, aniołowie trzymający banderole z moralitetami dot. życia zakonnego
- na ścianach naw i pod balustradą empor: Matka Boska z Dzieciątkiem adorowana przez bł. Salomeę, Salomea ofiarowująca swe serce Chrystusowi, Salomea składająca śluby zakonne, Salomea na łożu śmierci, opłakiwanie zmarłej Salomei, przejęcie relikwi bł. Salomei z rąk franciszkanów.
  Ołtarz główny wykonany został przez Franciszka Placidiego i fundowany przez ksienię Ludwikę Potocką. W ołtarzu umieszczony został XIX-wieczny obraz przedstawiający powołanie św. Andrzeja na apostoła.
  Dzisiaj, kościół ten, wraz z przylegającym klasztorem służy klaryskom - jednemu z zakonów o najsurowszej regule.

[1] Michał Jakubczyk, Franciszkański Kraków. Przewodnik po miejscach franciszkańskich w Małopolsce, Kraków 2009, s. 56.


  Literatura: