Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z roku 1325 i dotyczy rachunków świętopietrza kościoła, będącego wówczas filią parafii w Mucharzu. Ziemia Wadowicka podlegała księstwu oświęcimskiemu, stąd też datowany na 1327 hołd księcia oświęcimskiego Jana I Scholastyka przed królem czeskim Janem Luksemburskim. Prawa miejskie osada otrzymała od kolejnego księcia oświęcimskiego Kazimierza I w I połowie wieku XV.
  Lokowanie miasta na prawie chełmińskim było dla Wadowic, zrujnowanych potężnym pożarem, poważną ulgą - ten sposób lokacji nie wyniszczał mieszczan świadczeniami na wojsko. W wieku XV miasto Wadowice należało do książąt zatorskich, prowadzących politykę pro-jagiellońską, co zaowocowało hołdem księcia Wacława I przed Kazimierzem Jagiellończykiem. Potomek księcia Wacława I Janusz V dokonał sprzedaży księstwa zatorskiego polskiemu królowi Janowi Olbrachtowi.
  Miasto położone korzystnie na szlakach handlowych rozwijało się intensywnie, stając się ośrodkiem rzemiosła i kupiectwa. Rok 1802 przyniósł poważną zmianę - miasto wykupiło prawo do stanowienia o sobie, stając się organizmem wolnym. Po pierwszym rozbiorze Wadowice należały do Cesarstwa Austriackiego, mieściła się tu siedziba cyrkułu. Budowa drogi cesarskiej, łączącej tereny Galicji (Lwów) z Wiedniem, a przechodzącej przez Wadowice stymulowało rozwój miasta. Lata późniejsze przynoszą przeistoczenie Wadowic w miasto powiatowe.
  Początek wieku XX wiąże się z przybyciem do Wadowic pallotynów, którzy od 1909 roku zakładają Collegium Marianum - gimnazjum męskie oraz seminarium duchowne. W czasie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej nazwa miasta została zniemczona - Wadowitz, nie powiódł się natomiast projekt reaktywowania nazwy Frauenstadt (odnoszącej się do czasów lokacji miasta w XIV w.). W macierzystym domu pallotynów zorganizowano szkołę dla kadetów Luftwaffe. Czas okupacji przynosi bezwzględną eksterminację żydowskiej ludności Wadowic, w 1939 spalono, a następnie wysadzono w powietrze mury synagogi. Lata powojenne to czas odbudowy dla miasta.
  Pięknej chwili Wadowice doczekały się 16 października 1978 roku, kiedy urodzony w Wadowicach kardynał krakowski Karol Wojtyła został wybrany na Ojca Świętego i pod imieniem Jan Paweł II rozpoczął swój pontyfikat. Papież odwiedził Wadowice w latach 1979, 1991 i 1999, w roku 1992 poniósł kościół parafialny pod wezwaniem Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny (miejsce swego chrztu) do godności Bazyliki Mniejszej. Pięknym symbolem, upamiętniającym związek Ojca Świętego z Wadowicami, jest data i godzina Jego śmierci zapisana na wieki na zegarze słonecznym na murach kościoła. Beatyfikacja papieża Polaka w dniu 1 maja 2011 roku doprowadziła do urządzenia w Bazylice Mniejszej specjalnej kaplicy poświęconej Błogosławionemu Janowi Pawłowi II, mieszczą się w niej relikwie Ojca Świętego - ampułka z kroplą krwi.
 
Trzeba zobaczyć:  

Kościół parafialny – Bazylika Mniejsza Ofiarowania NMP
Dom przy Kościelnej 4 – jeden z najstarszych budynków w mieście (przełom XVIII i XIX w. obecnie Muzeum Miejskie)
Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II
Klasztor Ojców Karmelitów Bosych
Klasycystyczny dwór "Mikołaj" (nazwany tak na cześć wójta Mikołaja Komorowskiego) z XIX w.
Pomnik Papieża Jana Pawła II ustawiony w 2006 roku
Krzyż Katyński odsłonięty 22 kwietnia 2010 roku
Pomnik żołnierzy 12 pułku piechoty