(Część pierwsza) ... Układ całości opactwa ma bezpośrednio nawiązywać do zgromadzenia św. Benedykta z Nursji na Monte Cassino. Kościół jest jednym z boków prostokąta, wejście z krużganków znajduje się w połowie ściany południowej, obowiązkowym elementem wyposażenia prezbiterium są chóry zakonne. Niezbędne jest również podkreślenie pewnej symboliki układu zabudowań - ołtarz w środkowej absydzie jest najwyższym punktem, do krużganków prowadzą już schody w dół, jeszcze niżej jest kapitularz. Rozwiązaniem powielanym w opactwach benedyktyńskich były rozbudowane chóry w prezbiterium, w tynieckim kościele stalle z początku XVII wieku zajmują całość wschodniej części świątyni. Zaplecki stall są bogato zdobione malowidłami, przedstawiającymi sceny z życia św. Bendykta - scenę kuszenia, próbę jasnowidzenia dokonaną przez króla Gotów Totilę, wpływ Benedykta na swych uczniów (dzięku sile świętego uczeń potrafił przejść po wodzie, by uratować tonącego), ucztę w klasztorze serwowaną przez anioły (w ramach nagrody za oddanie całości zapasów biednym w czasie głodu), śmierć świętego Benedykta, zwycięstwo odniesione nad niewiernymi dzięki interwencji pustelnika z Nursji. Do tradycji europejskich nawiązują natomiast wizerunki św. Placyda męczennika, św. Grzegorza Wielkiego, rozsyłającego mnichów na Wyspy Brytyjskie, św. Firmina, ratującego Alemanów przed wężami oraz męczeństwo św. Barnaby z Międzyrzecza.
  Kościół dzisiejszy to już świątynia wielostylowa. Znajdują się tutaj zarówno wątki romańskie, jak i gotyckie oraz barokowe. Najstarszą jest ściana dzieląca klasztor od kościoła i odkryta przez Adolfa Szyszko-Bohusza przy zdejmowaniu tynku z północnej ściany klasztoru. Odkryto przy tym portal, zamurowany najprowdopodobniej w okresie baroku ( patrz zdjęcie . Tyniec to swego rodzaju brama do Krakowa, stąd też atakowany był często. Czego nie dokonał człowiek, zrobił pożar. Efektem bogatej historii jest skromna bryła świątyni z równie ubogim wnętrzem. Wewnątrz uwagę przykuwa ołtarz główny, będący dziełem Franciszka Placidiego z obrazem przedstawiającym świętych Piotra i Pawła mal. zapewne przez Andrzeja Radwańskiego. Ołtarz zdobią cztery figury. Wg rozmaitych źródeł interpretacji są to:

• św. Petronella (wg apokryfów córka apostoła), św. Grzegorz Wielki, św. Barbara oraz św. Tekla
• Powaga Wiary, Kościół, Wiara, Nauka
• św. Piotr, św. Klemens, św. Barbara i Jan Apostoł.

  W górnej części ołtarza widnieje łaciński napis: 'Isti sunt viri sancti facti amici Dei' (Oto są święci, którzy zostali przyjaciółmi Boga).
  Na lewym filarze świątyni znajduje się ambona w kształcie łodzi, to również dzieło Franciszka Placidiego. Do kościoła przynależy sześć kaplic bocznych. Są to licząc od wejścia po lewej stronie:

  Kaplica Niepokalanego Poczęcia NMP - nazwa kaplicy jest wtórna i odnosi się do Arcybractwa Niepokalanego Poczęcia założonego w 1828 roku przez ojca Jakuba Łabowskiego przy kościele parafialnym św. Andrzeja w Tyńcu. W wyniku likwidacji kościoła podczas sprawowania władzy przez Austriaków Arcybractwo wraz z wizerunkiem Niepokalanego Poczęcia NMP i swymi nabożeństwami przeniosło się do kościoła klasztornego. Poprzednie wezwanie odnosiło się do świętych Wojciecha, Wacława i Kazimierza. Wizerunek św. Wacława zdobi górną część ołtarza, obraz umieszczony w środkowej jego części przedstawia Niepokalane Poczęcie NMP.

  Kaplica św. Scholastyki - W ołtarzu namalowany został wizerunek św. Scholastyki, w górnej części ołtarza przedstawiona jest rozmowa świętych Benedykta i Scholastyki. Usytuowanie kaplicy na przeciwko kaplicy św. Benedykta ma znaczenie symboliczne, Scholastyka, siostra Benedykta uznawana jest za założycielkę zakonu benedyktynek. W kaplicy przetrwały resztki polichromi przedstawiające alegorie Miłości, Postępowania, Pokoju i Czystości obyczajów.

  Kaplica Wszystkich Świętych (Świętego Krzyża, Chrzcielna) - pierwsze wezwanie kaplicy odnosiło się do Świętego Krzyża, tutaj jednak został przeniesiony obraz przedstawiający Wszystkich Świętych, stąd drugie jej wezwanie. Ponad obrazem 'Wszystkich Świętych' w zwięczeniu ołtarza widnieje mniejszy przedstawiający św. Gertrudę. Warto w kaplicy zadrzeć głowę do góry, na łuku oddzielającym kaplicę od nawy odkryto barokowe malowidła przedstawiające Trójcę Świętą.

  Kaplice po prawej stronie kościoła licząc od wejścia to:

  Kaplica św. Anny - kaplicę zdobi obraz na którym została namalowana św. Anna ucząca czytać Maryję.

  Kaplica św. Benedykta - znajduje się tu ołtarz z obrazem malowanym przez Andrzeja Radwańskiego i przedstawiającym św. Benedykta w otoczeniu trzech alegorii - Wstrzemięźliwości (kobieta z wędzidłem), Miłości Niebieskiej (kobieta ze skrzydłami) oraz Miłości Ziemskiej (kobieta w białej sukni). Na sklepieniu kaplicy namalowany został św. Benedykt pośród świętych oraz króla Kazimierza Odnowiciela. Król trzyma kartę z napisem: '100 wsi przeznaczam dla Tyńca'.

  Kaplica Adoracji - jest to wyjątkowo skromna kaplica pozbawiona malowideł oraz zdobień, jedynym wyposażeniem jest skromny ołtarz z krzyżem. Napis na portalu wejściowym głosi: "Loco in isto venerare Mariam cum Christo" (W tym miejscu pokłoń się Maryi z Chrystusem).

  Tyniec, podobnie jak wiele zgromadzeń krakowskich, podkreśla obecność papieża Jana Pawła II. Ojciec Święty odwiedził benedyktynów tynieckich w 2002 roku - informuje o tym tablica wmurowana przy wejściu do klasztoru.
  Obecnie na podwórzu przed kościołem znajduje się niewielkie muzeum, kawiarnia oraz sklepik z produktami benedyktyńskimi.


   Literatura:

• Adamczewski Jan, Kraków od A do Z, Kraków 1986, Hasło: 'Tyniec', s. 166,

• Adamczewski Jan, Mała Encyklopedia Krakowa, Kraków 1996, hasło: 'Tyniec',

• Sczaniecki Paweł OSB 'Tyniec' Kraków 2008,