Jaskinia Łokietka jest jedną z najbardziej znanych jaskiń w Polsce. Rozsławiła ją legenda o ukryciu się tutaj księcia Władysława Łokietka uciekającego przed Czechami. Jaskinia znana była 'od zawsze'. W czasach prehistorycznych zamieszkana była przez homo sapiens. Świadczą o tym kości zwierząt znajdowane w namuliskach przy wejściu do groty. Człowiek pierwotny wykorzystywał tylko wyloty jaskiń, nigdy nie zapuszczał się głębiej. Prawdziwa turystyczna eksploracja jaskiń nastąpiła dopiero w XIX wieku, kiedy to Dolina Prądnika stała się znanym ośrodkiem sanatoryjnym i wypoczynkowym zarówno dla krakowian, jak i mieszkańców północnej części dzisiejszej Polski. Niestety, wielu turystów przywoziło swoiste pamiątki z podróży, były to stalagmity ze zwiedzanych jaskiń. Efekty są dobrze widoczne po stu latach, pierwsze komory niemal całkowicie pozbawione są stalagmitów, a dodatkowo okopcone, jako że pierwsi turyści zwiedzali jaskinię z pochodniami. Szczęśliwie komora zwana Sypialnią Łokietka była niedostępna w XIX wieku, tutaj praktycznie nie nastąpiły procesy degradacji groty przez człowieka. W tej komorze można podziwiać liczne makarony - kilkucentymetrowe rurki puste w środku i przypominające właśnie nitki makaronu. Z czasem (to jest po upłynięciu kilkuset lat) rurki wypełnią się kalcytem i wydłużą. Proces ten jest bardzo powolny, 1 mm stalagmitu rósł będzie nawet 200 lat.
W jaskini hibernują nietoperze. Z tego powodu na okres zimy jaskinia nie udostępniona jest turystycznie.
Literatura:
Partyka Józef, Ojcowski Park Narodowy, Warszawa 1979
Zinkow Julian, Zespół jurajskich parków krajobrazowych. Ojcowski Park Narodowy, t.2, Warszawa 1990
