Galeria Sztuki Dawnej Polski to filia założonego decyzją Rady Miasta Krakowa 7 października 1879 roku Muzeum Narodowego. Zbiory prezentowano w Sukiennicach, Wieży Ratuszowej, kamienicy Szołayskich, na Zamku Królewskim na Wawelu, a od 2007 roku w pałacu biskupa Erazma Ciołka na ul. Kanoniczej 17. Budynek na ul. Kanoniczej tworzą połączone w 1505 roku dwa domy, realizując projekt curia ampla, czyli wielki dwór. Właściciel Erazm Ciołek - biskup płocki, krakowianin, sekretarz Wielkiego Księcia Aleksandra Jagiellończyka (brata króla Jana Olbrachta), wreszcie poseł książęcy. Mimo mieszczańskiego urodzenia wszedł w struktury kościelne, wyższe święcenia kapłańskie otrzymał w Rzymie, dokąd w charakterze posła księcia Aleksandra Jagiellończyka pojechał w 1501 roku. W Krakowie pozostało mu tylko udowodnić na drodze sądowej prawo do szlachectwa i herbu (Sulima), co bliskiemu współpracownikowi koronowanego właśnie na króla Polski Aleksandra nie sprawiło większego problemu. Rozbudowany w 1505 pałac stanowi swoiste połączenie form gotyckich (laskowania okien, filary sieni) oraz renesansowych (portal wejściowy, tablica fundacyjna, gzymsy).

  Śmierć biskupa Ciołka podczas kolejnej podróży poselskiej z Augsburga dworu cesarza Maksymiliana do papieskiej rezydencji w Rzymie była przyczyną przejścia praw do budynku w ręce biskupa krakowskiego Piotra Tomickiego, a następnie kardynała Jerzego Radziwiłła. Wiek XVII i XVIII były dla całego Krakowa czasem wojennej zawieruchy oraz wyniszczających stan ludności epidemii, co odbiło się na stanie budynków, należących do kościoła katolickiego. Jeszcze w XVIII wieku pałac na Kanoniczej został pomalowany na kolor ciemnoróżowy, który odwzorowano podczas ostatniego remontu.

  Po trzecim rozbiorze Polski w wyniku upaństwowienia kanonii na mocy reform wprowadzonych przez cesarza Józefa II Habsburga odebrano biskupom poszczególne prowincje, ziemie oraz nieruchomości. Konfiskata majątków stała się podstawowym źródłem finansowania rozbudowy sieci parafii oraz zbudowania systemu kształcenia duchownych w seminariach generalnych. Były pałac biskupi stał się siedzibą urzędów: władzy cyrkułu, prefektury, policji. Dopiero rok 1996 przyniósł nowe możliwości, zdewastowany budynek został przejęty przez Muzeum Narodowe w Krakowie, w latach 1999-2006 przeprowadzono gruntowny remont obiektu wraz z adaptacją na cele muzealne.

  Najcenniejsze przedmioty w salach Galerii Sztuki Dawnej koncentrują się na zabytkach sakralnych, pochodzących z różnych epok. Są to:

 • datowana na 1100 rok połowa głowicy kolumny z Tyńca (piaskowiec),
 • XII-wieczny lew z kościoła pw. św. Floriana w Krakowie (piaskowiec),
 • XIII-wieczny lew o dwóch głowach z Mogiły (marmur),
 • XIII-wieczne elementy sklepienia cysterskiego kapitularza z Jędrzejowa (piaskowiec),
 • XIV-wieczna figura św. Krzysztofa (wapień) z wnęki fasady kamienicy Pod Krzysztofory,
 • datowana na 1340 Pietà z Biecza,
 • datowana na 1410 figura Matki Boskiej z Krużlowej Wyżnej (drewno malowane i złocone),
 • Epitafium Wierzbięty z Branic zm. 1425 rok (tempera na desce),
 • retabulum augustiańskie 1468 Nicolaus Haberschrack (Ogrójec),
 • drewniany osiołek palmowy z Szydłowca ok. 1500,
 • Ogrojec Wita Stwosza (wapień) ok. 1485,
 • poliptyk św. Jana Jałmużnika 1504 r. (tempera na desce),
 • rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z Rzepiennika Biskupiego z XVI wieku (drewno malowane i złocone),
 • marmurowy anioł z 1533 roku dłuta Gian Maria Mosca zwanego Padovano,
 • obraz Tłocznia Mistyczna z Lelowa z 1647 r. (olej na desce),
 • obraz Cud św. Jana Kantego pędzla Tadeusza Kuntze-Konicza (olej na płótnie),
 • portrety trumienne z XVII i XVIII wieku,

  Na parterze muzeum oddzielnie eksponowana jest Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej reprezentowana przez bogaty zbór malarstwa, rzeźby, konwisarstwa. Pochodzenie obiektów to przede wszystkim Podkarpacie, Ruś Czerwona, Nowogrodzka, Kijowska oraz eksponaty z Grecji i krajów bałkańskich. Są to:

 • Święta Paraskewa Wielka Męczennica (XV w.), deska,
 • Święty Mikołaj z Miry (XV w.),
 • Matka Boska Hodegetria z prorokami oraz świętymi Joachimem i Anną (XVI wiek),
 • Welon Matki Boskiej – z Janem III Sobieskim i Marysieńką (XVII wiek),
 • Święty Jerzy walczący ze smokiem, ikona grecka z XVIII wieku,
 • Święty Mikołaj Cudotwórca– malowidło rosyjskie (przełom XVI/XVII wieku),
 • Sacra Conversazione– Matka Boska z Dzieciątkiem i świętymi Katarzyną i Rochem warsztat wenecki XVI-wieczny,
 • Święta Paraskewa Jerzego Nowisielskiego,
 • fragmenty ikonostasu (Carskie Wrota),
 • enkolpiony (krzyże relikwiarzowe),

  Podczas drugiej wojny światowej z Galerii Sztuki Dawnej zaginęły między innymi fragmenty retabulum z Lusiny oraz drewniane figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem datowane na XIV i XV wiek, pochodzące z kościoła parafialnego pw. św. Mikołaja w Krakowie (Wesoła) i z okolic Rabki. Jedna z utraconych rzeźb należała do bogatej kolekcji Feliksa Jasieńskiego.