Kształtowanie się kultury materialnej i abstrakcyjnej polega na działalności twórczej, niekoniecznie w stu procentach autorskiej. Przyjrzawszy się chociażby językowi polskiemu, możemy z dokładnością prawie pełną wskazywać, które słowa w jego tkance przyszły z systemów lingwistycznych innych kultur. Oczywiście stulecia jego formowania się będą częściowo zacierać konkretne drogi importu, bo nie zawsze słowo docierało jednym kanałem, a zdarzało się, iż było przefiltrowane przez dwa języki, fragmentarycznie więc musimy zgodzić się na hipotezy. Genetycznie wiązać należy język polski z praindoeuropejskim, chociaż na pierwszy rzut oka grupę *kelt trudno nam wiązać ze słowem człowiek.
Znacznie łatwiej rozpoznajemy terminy pochodzące z greki klasycznej, których w polskim języku literackim naliczymy całe mnóstwo. Czego dotyczą te słowa? Na pewno nie życia rodzinnego, nie pokrywają się terminy matka, ojciec, córka, syn, chleb, wino, woda. Ale już szkoła, nekropolia, eucharystia, demokracja, pajdokracja oraz echo, czy nimfa będą śladem wpływu kultury hellenistycznej na kształtującą się o wiele młodszą polszczyznę. Wykorzystanie bogactwa mitologii greckiej także odczytujemy w języku współczesnym, bo sformułowania: typ narcystyczny, hetera nie kobieta, zachowanie chimeryczne wprowadziło do mowy wielobarwną plastykę.
Pozostaje tylko zadać pytanie, czy poza kulturą słowa, Grecja wpłynęła na kształt sztuk abstrakcyjnych, na ile mocno przekaz mitologiczny, historyczny zafascynował artystów, by dali temu wyraz w warstwie materialnej. Kraków może odpowiedzieć na to pytanie bez najmniejszego trudu, muzea i galerie w starej stolicy cieszą oczy nie tylko obiektami, związanymi tematycznie z Grecją, ale również eksponatami ze Śródziemnomorza pochodzącymi.
Czy warto zagłębić się w uliczki krakowskiego Starego Miasta, by poszukać kultury helleńskiej? Spróbujmy podpowiedzieć choćby kilka punktów takiej wycieczki, a resztę radzimy poszukiwać na własną rękę.
Wawel – Państwowe Zbiory Zamku Królewskiego:
• Apollonio di Giovanni „Przygody Odyseusza”
• Giovanni Bonconsiglio „Arystoteles i Filis”
• Domenico di Michelini „Scena z dzieciństwa Parysa”, „Sen Parysa i trzy boginie przy studni”, „Porwanie Heleny przez Parysa”
• Maestro Degli Argonauti „Historia Psyche”
• Maestro Di San Miniato „Narcyz zakochany we własnym odbiciu”
• Michele Da Verona „Koncert Orfeusza”
• Jacopo Del Sallaio „Orfeusz”
• Arrasy z kolekcji Zygmunta Augusta
Muzeum Narodowe w Krakowie Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach:
• Jakub Tatarkiewicz „Psyche”
• Jan Zachariasz Frey „Hebe”
• Józef Peszka „Portret Teofili Radziwiłłowej jako Hebe”
• Wiktor Brodzki „Pierwsze podszepty miłości”
Muzeum Narodowe w Krakowie Galeria Czartoryskich
• Mozaika „Schwytanie byka kreteńskiego”
• czarnofigurowy lekyt z przedstawieniem Achillesa
• Herkules chwytający Cerbera
• lekyt białogruntowany „Charon przewozi zmarłego przez Acheron”
Muzeum Narodowe w Krakowie Dom Józefa Mehoffera „Meduza”, „Portret żony z Pegazem”
Muzeum Krakowa Pałac Krzysztofory
• Baltazar Fontana „Upadek Faetona”