Jaskinia Ciemna to jedna z większych, ale nie największa jaskinia w Ojcowskim Parku Narodowym. Długość jej to 230 metrów. Kiedy została odkryta? Bardzo dawno, bowiem najstarsze ślady człowieka datuje się na około 115 tysięcy lat p.n.e. W tamtym czasie przed małym otworem do jaskini znajdowała się zadaszona jama, będąca doskonałym schronieniem dla ludzi paleolitu. Ów strop będący dachem przed jaskinią runął jednak w późniejszym czasie tworząc skalne wejście do środka. W czasach historycznych jaskinia była dostępna wszystkim, chcącym obejrzeć jej wnętrze. Jaskinię odwiedzali choćby architekt Sebastian Piskorski, król Stanisław August Poniatowski, biskup Adam Naruszewicz czy Stanisław Staszic. Później, w XIX wieku jaskinia stała się celem turystów. Masowa turystyka doprowadziła do zubożenia jej szaty, odwiedzający łamali stalagmity, traktując to jako swego rodzaju pamiątkę z pobytu w Ojcowie. Nadomiar do jaskini wchodzono z otwartym ogniem, co zabarwiło wnętrze na ciemny kolor, a w latach dwudziestych XX wieku założono tu oświetlenie elektryczne. Dziś, jaskinia, choć zubożona jest najczęstszym, obok Jaskini Łokietka, miejscem odwiedzanym przez turystów.
W jaskini hibernuje największa liczba nietoperzy, oblicza się że każdej zimy zamieszkuje ją ok 200 sztuk. Jest to przyczyna dla której otwarta jest ona dla zwiedzających od kwietnia do połowy października.
Tuż przed wejściem do jaskini znajduje się charakterystyczna skała zwana Rękawicą. Legenda odnosi tą formę do ręki Boga, który ulitował się nad siostrami klaryskami, szukającymi schronienia w jaskini przed Tatarami, zasłaniając otwór swoja ręką.
Literatura:
Partyka Józef, Ojcowski Park Narodowy, Warszawa 1979
Zinkow Julian, Zespół jurajskich parków krajobrazowych. Ojcowski Park Narodowy, t.2, Warszawa 1990
