Ludźmierz położony jest ok. 85 km na południe od Krakowa. Pierwsze wzmianki o tej najstarszej katolickiej parafii na Podhalu pochodzą z roku 1234, kiedy to OO. Cystersi z Jędrzejowa otrzymali z rąk Teodora Gryfity ziemię i w 1238 roku zakończyli budowę kościoła. Cystersi utrzymali się tym miejscu do roku 1824. W latach późniejszych parafia należy do diecezji tarnowskiej, a potem krakowskiej (od 1881r.).
   Od ok. 1400 roku Ludźmierz staje się celem pielgrzymek z Podhala, Spiszu,Orawy, a to za sprawą kultu Matki Boskiej Ludźmierskiej - Królowej Podhala.
   Piękna jest historia figury Matki Boskiej Ludźmierskiej - Gaździny Podhala.
Pewnego razu kupiec handlujący winem jechał z Węgier do Polski z całym towarem, zabłądził i ugrzązł w bagnistej okolicy Ludźmierza. W poczuciu zagrożenia życia począł modlić się do Matki Bożej. Złożył uroczystą obietnicę fundacji figury Najjaśniejszej Panienki. Wtem w oparach mgły nad torfowiskiem pojawił się złocisty obłok, a w nim postać Niewiasty z Dzieciątkiem na ręku. Postać wezwała kupca gestem, a ten podążył za Nią i szybko odnalazł szlak. Kupiec pojął, iż piękna Pani, jego wybawicielka, której postać zatrzymała się nad Dunajcem obok kościoła w Ludźmierzu, to Matka Najświętsza. Podbiegł do Niej, by podziękować za ocalenie, ale kiedy padł przed na kolana, Niewista rozpłynęła się we mgle. W miejscu, w którym stała, wypłynęło źródło. Uratowany kupiec dotrzymał słowa i wkrótce przywiózł do ludźmierskiego kościoła piękną figurę Matki Bożej w takiej postaci, jaką widział nad torfowiskiem. Szybko rozeszła się wieść o cudownej Matce Bożej Ludźmierskiej, pielgrzymi zaś świadczyli o szczególnych łaskach, otrzymanych za Jej wstawiennictwem.
   Kościół modrzewiowy, kryty gontem, ufundowany przez Teodora Gryfitę, wojewodę krakowskiego nie przetrwał do naszych czasów. Murowany neogotycki budynek kościoła powstał w latach 1869-77. Wówczas też przeniesiono z nawy bocznej łaskami słynącą figurę Matki Boskiej Ludźmierskiej, wkrótce wznosząc dla pełniejszej oprawy figury rokokowy ołtarz.
   Wiek XX przynosi parafii nową historię. W Ludźmierzu bowiem miało miejsce wydarzenie, które niektórzy uznali za swego rodzaju proroctwo. 15 sierpnia 1963 r. podczas Uroczystości Koronacji figury Matki Boskiej Ludźmierskiej, której przewodniczył prymas Polski Stefan Wyszyński, z dłoni Madonny wypadło berło, które złapał bp Karol Wojtyła, chcąc uchronić przed upadkiem na ziemię. Ks. Franciszek Macharski miał powiedzieć wówczas: "Karolu, Maryja dzieli się z Tobą władzą". Wydarzenie to zostało zarejestrowane i można je zobaczyć w filmie "świadectwo". Na pamiątkę kolejnej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Ludźmierza (1997r.) podjęto inicjatywę budowy ogrodu różańcowego. Właśnie dlatego rok 2000 - wejście w trzecie tysiąclecie chrześcijaństwa był dla Sanktuarium czasem szczególnym, dokonano wówczas uroczystego otwarcia Maryjnego Ogrodu Różańcowego (daru Polonii Amerykańskiej i Kanadyjskiej oraz mieszkańców całęgo Podhala). Dróżki w Ogrodzie Maryjnym pozwalają pielgrzymom w pełni zrozumieć istotę Różańca.
   W Ogrodzie Różańcowym umieszone zostały wrota wiary: jest to drewniana arka z dzwonem. Pielgrzymi dźwiękiem tego dzwonu symbolicznie ogłaszają swoje odnowienie wiary.