Strona główna >Zabytki Krakowa >Stare Miasto> Kościół św. Szczepana (nieistniejący)
KOŚCIÓŁ ŚW. SZCZEPANA


    Plac Szczepański to jeden z artefaktów krakowskiego Starego Miasta, gdzie tylko nazwa wskazuje, iż funkcjonował w tym miejscu kościół. Podobną genezę miały nazwy: Plac św. Marii Magdaleny, ul. św. Sebastiana, ul. św Gertrudy, ul. św Wawrzyńca na Kazimierzu, czy Plac Słowiański.

  Lokowany przez księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego w XIII wieku kościół pw. św. Szczepana, pierwszego męczennika chrześcijaństwa, umiejscowiony został na zachód od wyznaczonego areału Rynku Głównego. Zakres parafii obejmował 22 kilometry kwadratowe, sięgając poza ulice ówczesnej zachodniej części Krakowa: Kawiory, Czarna Wieś, Nowa Wieś, Łobzów, Krowodrza, aż po Bronowice i Zielonki.

  Do parafii należały zbudowane w latach późniejszych kościoły: OO. Karmelitów na Piasku, św.św. Piotra i Pawła na Garbarach, OO. Reformatów na ul. Reformackiej, Wizytek na ul. Krowoderskiej, OO. Kapucynów na ul. Loretańskiej, OO. Zmartwychwstańców na ul. Łobzowskiej.

  Wybudowana w stylu gotyckim świątynia - kościół św. Szczepana - nie odbiegała wizerunkowo od innych z tego czasu krakowskich kościołów, jako budulec wykorzystano paloną cegłę oraz kamienne ciosy z Dobczyc i Krzemionek, pierwotny poziom Placu Szczepańskiego był, podobnie jak pierwotny poziom Rynku Głównego, około 3 metry poniżej dzisiejszego. Wokół kościoła św. Szczepana działał cmentarz, zlikwidowany dopiero około roku 1800 edyktem władz austriackich. W XV wieku na cmentarzu dobudowano kaplicę św. Mateusza i Macieja z ołtarzem św.św. Piotra i Pawła.

  Od XV wieku działała w parafii szkoła, funkcjonowała plebania, budynki zajmowały prawie cały dzisiejszy plac. Sam kościół silnie podkreślał tak ważny dla czasów średniowiecznych kult relikwii, otrzymał nadanie na wieczyste odpusty, tworzyła bractwo 11 tysięcy Dziewic pod wezwaniem św. Urszuli.

  Kult św. Urszuli przybył do Krakowa z Kolonii, krakowskie zgromadzenie pod wezwaniem świętej po raz pierwszy wzmiankowane jest w dokumentach w 1387 roku. Zachowany pergamin z 1409 roku utwierdza biskup Tomasz z Agry, w treści dokumentu potwierdza się przywilej 40-dniowego odpustu dla wiernych, którzy wyspowiadają się i w niedzielę uczestniczyć będą w uroczystej mszy ku czci św. Urszuli i 11 tysięcy Dziewic. Msza święta ze spowiedzią w szczególnie świąteczne dni, a to Zielone Święta, czy Wielkanoc skutkowała odpustem 100-dniowym. Upadek bractwa, którego główne święto przypadało na 21 października, dzień wspomnienia św. Urszuli w Kościele Katolickim, przypada na czasy rozwoju ruchów reformacyjnych, zataczające coraz szersze kręgi zwątpienie w świętych obcowanie i odrzucenie kultu relikwii.

  Poszczególne ołtarze w kościele były związane z określonymi cechami, związanymi w kongregacje - garncarzy, krupników, garbarzy czerwonych i białych.

  W dobie baroku wokół głównego korpusu świątyni dobudowano kaplice. Wiek XVII to również czas intensywnych prac nowych zarządców obiektu - zgromadzenia jezuitów, którzy otrzymali do dyspozycji kościół św. Szczepana oraz kościół św. Barbary. Powstała wówczas kaplica św. Stanisława Kostki oraz św. Ignacego Loyoli z fundacji kanclerza wielkiego koronnego Stefana Korycińskiego (podobno na żądanie fundatora miała być wzorowana na Kaplicy Zygmuntowskiej, wyłożona marmurem i bogato zdobiona).
W 1585 roku król Stefan Batory wydaje jezuitom pergamin, przekazujący im pieczę nad całością zabudowań Placu Szczepańskiego. Stowarzyszeniu zależało na dużej ilości miejsca, potrzebowali przestrzeni przede wszystkim dla nowicjatu, który działał przy prężnie rozwijającym się pod opieką króla zakonie. Niemniej jednak zarząd jezuicki był na tyle niezadowalający, iż wyjęto kościół i parafię spod administracji generała w 1732 roku, a więc na 40 lat przed kasacją zakonu. Stan techniczny budynków w obrębie kościoła św. Szczepana był w zatrważającym stanie, co doprowadziło do decyzji władz austriackich o rozbiórce wszystkich zabudowań i likwidacji cmentarza. Planowana budowa w tym miejscu koszar wojskowych nie doszła do skutku, plac pozostał pusty, zapełniając się jedynie przekupkami w dni targowe. Ale 11 października 1801 roku w kościele św. Szczepana odprawiono ostatnie nabożeństwo, świątynię egzekwowano, część wyposażenia trafiła do kościoła św. Marka, część do OO. Karmelitów na Piasku, dokąd przeniesiono parafię, niektóre przedmioty trafiły na ogólną licytację.

  Kościół św. Szczepana przestał istnieć, parafia bez budynku funkcjonowała w latach 1801-1939, nowy kościół parafialny na ul. Sienkiewicza został konsekrowany w 1938 roku przez kardynała Adama Stefana Sapiehę.

KOŚCIÓŁ
ŚW. SZCZEPANA
WYCIECZKI SZKOLNE
PIELGRZYMKI
STRONA GŁÓWNA
MUZEA KRAKOWA
TEATRY KRAKOWA
KONCERTY
INNE ATRAKCJE
IMPREZY CYKLICZNE
NIEPEŁNOSPRAWNI
TURYŚCI
INDYWIDUALNI
NOCNE ZWIEDZANIE
Z 'SOWĄ'
PRACOWNICY
ZABYTKI KRAKOWA
MAŁOPOLSKA
KRAKOWIANIE
KULTURA I HISTORIA KRAKOWA

PRZEWODNICY PO KRAKOWIE
tel. +48 885 616 358
przewodnicykrakowscy@gmail.com
WYCIECZKI
CENNIK
KONTAKT

PRZEWODNICY PO KRAKOWIE
tel. +48 885 616 358
przewodnicykrakowscy@gmail.com
WYCIECZKI PO
KRAKOWIE
WYCIECZKI PO
MAŁOPOLSCE
CENNIK
KONTAKT